Czy powietrze może być piękne?

utworzone przez | sie 17, 2023 | Scenariusz dla klas IV szkoły podstawowej | 0 komentarzy

AUTOR: Teresa Truchan – doradca metodyczny MODN w Ełku

TEMAT: Czy powietrze może być piękne?

CELE KSZTAŁCENIA – WYMAGANIA OGÓLNE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ:

  1. Dostrzeganie wielostronnej wartości przyrody w integralnym rozwoju człowieka.
  2. Przyjmowanie postaw współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego poprzez:
  • właściwe zachowanie w środowisku przyrodniczym,
  • współodpowiedzialność za stan najbliższej okolicy,
  • działania na rzecz środowiska lokalnego,
  • świadome działania na rzecz ochrony środowiska przyrodniczego.

TREŚCI NAUCZANIA – WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE Z PODSTAWY PROGRAMOWEJ:
Uczeń:

  • podaje przykłady wykorzystania zmysłów do prowadzenia obserwacji przyrodniczych;
  • wymienia składniki pogody i podaje nazwy przyrządów służących
    do ich pomiaru;
  • ocenia zmiany zagospodarowania terenu wpływające na wygląd krajobrazu najbliższej okolicy.

 

CELE LEKCJI:
Uczeń:

  • określa wiatr jako składnik pogody,
  • wskazuje nazwę wiatru,
  • wskazuje zależności pomiędzy stanem powietrza, a zdrowiem mieszkańców oraz wpływem jego jakości na krajobraz najbliższej okolicy,
  • wzbudza postawę dbałości o stan powietrza na Ziemi.

METODY PRACY:

  • miniwykład,
  • burza mózgów,
  • praktyczna działalność uczniów.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

  • pojemnik z odorem,
  • pojemniki z przyjemnymi zapachami,
  • kartki typu flipchart, mazaki, kredki, karty pracy dla ucznia i dla grupy,
  • tarcze ewaluacyjne, plastelina.

 

PRZEWIDYWANY CZAS: 45 min

 

PROPONOWANY PRZEBIEG ZAJĘĆ:

  1. Przed lekcją nauczyciel przygotowuje salę – rozpyla nieprzyjemny zapach. Nauczyciel pyta uczniów, co nie podobało się im po wejściu do klasy lub reaguje na zatykane przez uczniów nosy, np. pyta: Dlaczego zatykacie nos? Uczniowie odpowiadają, że zapach w klasie był nieprzyjemny. Nauczyciel wyjaśnia, że zbyt mocne, uciążliwe dla ludzkiego organizmu zapachy uznawane są za zanieczyszczenia powietrza i nazywa się je odorami. Często odory są szkodliwe dla zdrowia. Jeżeli człowiek jest na nie narażony przez dłuższy czas, może mieć problemy z oddychaniem, bóle głowy, podrażnienie oczu czy gardła. Prowadzący wyjaśnia, że źródła odorów mogą być rozmaite, a do najczęściej spotykanych zalicza się: zakłady przemysłowe, duże hodowle zwierząt, składowiska odpadów. Nauczyciel z pomocą uczniów wietrzy klasę. Następnie rozdaje uczniom pojemniki, w których zamknięte są różne przyjemne zapachy, m.in. cynamon, pomarańcze, jabłka, dżem owocowy.
  2. Nauczyciel kieruje polecenie: Odgadnijcie, jakie zapachy zostały zamknięte w słoiczkach. Uczniowie odgadują. Przekazują sobie pojemniki. Nauczyciel pyta, jakim zmysłem rozpoznaje się zapach? Uczniowie odpowiadają, że wykorzystują zmysł węchu do rozpoznawania zapachów.
  3. Nauczyciel kieruje pytanie: Czy inny zmysł jest tez pomocny w określaniu zapachu? Uczniowie odpowiadają, że zmysł wzroku pomaga w określeniu zapachu. Następnie mówi: Zastanówcie się, jakie zapachy chcielibyście zabrać ze sobą w podróż? Postarajcie się opowiedzieć, jaka jest pora roku, kiedy zbieracie swój zapach? W jakim miejscu zbieracie zapach, czy jest to las, pole, łąka? Jaka jest wtedy pogoda? Uczniowie po krótkim zastanowieniu prezentują swoje propozycje.
  4. Nauczyciel kieruje pytanie: Czy powietrze może być piękne? Kiedy powietrze jest piękne? Uczniowie odpowiadają np.: powietrze, które jest czyste, bez spalin i dymów jest piękne. Powietrze, którym można swobodnie oddychać, jest piękne. Powietrze, które ładnie pachnie, jest piękne.
  5. Nauczyciel zwraca się do uczniów: Zastanówmy się, czy powietrze można zobaczyć? Uczniowie odpowiadają, np.: wiatr porusza gałęzie drzew; leci dym z kominów; kiedy jest zimno i oddychamy, widać powietrze.
  6. Nauczyciel pyta: Co to jest wiatr? Uczniowie odpowiadają, że wiatr to ruch mas powietrza. Następnie zadaje pytanie: Jakim przyrządem mierzymy prędkość i siłę wiatru? Uczniowie odpowiadają, że wiatromierzem. Nauczyciel pyta, w jaki sposób na mapie pogody rysujemy wiatr. Uczniowie odpowiadają, że wiatr przedstawiamy za pomocą strzałki. Nauczyciel lub wybrany uczeń rysuje na tablicy strzałki i prosi, aby uczniowie określili nazwę wiatru.

Jaki to wiatr?

Uczniowie odpowiadają, że to wiatr południowy.

Jaki to wiatr?

Uczniowie odpowiadają, że to wiatr południowo-wschodni.

  1. Nauczyciel rozdaje karki z poleceniem. Zadaniem uczniów jest napisać, jaki wieje wiatr. Ćwiczenia dla uczniów stanowi załącznik nr 1. Kiedy uczniowie wykonają, polecenie, nauczyciel prosi, aby zamienili się zeszytami. Mówi: Teraz proszę, aby wasi koledzy sprawdzili, czy prawidłowo wykonaliście zadanie. Jeśli uznacie, że odpowiedź jest nieprawidłowa, obok tej odpowiedzi wstawcie minus. Po sprawdzeniu nauczyciel pokazuje prawidłowe rozwiązanie. Prosi, żeby uczniowie jeszcze raz sprawdzili prace i wystawili swoim kolegom ocenę za jej wykonanie.
  2. Nauczyciel opowiada: Wieje lekki wietrzyk gałązki drzewa poruszają się leciutko, listki drżą na wietrze. Nauczyciel wspólnie z uczniami porusza delikatnie rękoma i palcami u rąk. Wiatr się wzmaga, mocno porusza gałęziami drzew. Nauczyciel szybko i mocno porusza rękoma. Zrywa się wichura gałęzie drzew poruszają się szybko, wiatr kołysze także pniem drzewa. (Gwałtowne ruchy rąk i całego ciała). Nagle wichura ustaje. Wszyscy zatrzymują się w bezruchu. Zabawę można powtórzyć jeszcze raz.
  3. Uczniowie wracają do ławek. Nauczyciel prosi uczniów: Powiedzcie mi, czy powietrze w naszej miejscowości wszędzie jest piękne? W jakich miejscach najbliższej okolicy (naszego miasta) powietrze nie jest przyjemne albo uważacie, że nie jest dobre dla naszego zdrowia? Proponowane odpowiedzi uczniów: okolice drogi, dymy z kominów, zakład (nazwa zakładu przemysłowego).
  4. Nauczyciel dzieli uczniów na 3 grupy i przydziela zadania: Zadania zapisane są na paskach papieru, uczniowie przyklejają je do dużych kartek papieru (załącznik nr 3).


Zadanie dla grupy I:
Napiszcie, co w najbliższej okolicy jest powodem złej jakości powietrza? Prace można uzupełnić rysunkami.

Zadanie dla grupy II:
Jakie są skutki zanieczyszczenia powietrza dla człowieka i przyrody? Prace można uzupełnić rysunkami.

Zadanie dla grupy III:
Podajcie konkretne sposoby, jak wy i wasze rodziny możecie ograniczyć ilość zanieczyszczeń powietrza w atmosferze? Prace można uzupełnić rysunkami.

  1. Uczniowie zapisują swoje odpowiedzi. Nauczyciel udziela wskazówek, poprawia błędy. Uczniowie zawieszają swoje plakaty na tablicy lub w innym miejscu klasy, omawiają wykonanie zadania. Przykładowe propozycje uczniów:


Grupa I:
Spaliny samochodowe, dymiące kominy domów mieszkalnych, dymy z elektrociepłowni, itp.

Grupa II.
Występowanie kwaśnych deszczów, niszczenie elewacji budynków, dróg, chodników, np. cmentarza, brzydki zapach (odór), wymieranie gatunków roślin i zwierząt, efekt cieplarniany, dziura ozonowa itp.

Grupa III.
Jeździć rowerem zamiast samochodu; pójść do sklepu zamiast jechać autobusem; zmniejszyć ilość kupowanych rzeczy, gdyż ich wyprodukowanie zwiększa zanieczyszczenie powietrza; wykorzystywać w ogrzewaniu odnawialne źródła energii, itp.

  1. Pozostali uczniowie uzupełniają rozwiązania proponowane przez kolegów, podają swoje propozycje.

EWALUACJA:

  1. Nauczyciel rozdaje uczniom kawałki plasteliny. Prosi, aby wychodząc z klasy podzielili plastelinę na trzy części i przykleili je w wybrane miejsce na tarczach zgodnie z pytaniem, które się tam znajduje (załącznik nr 4).
  2. Nauczyciel żegna się z uczniami, obserwuje wykonywane przez nich zadanie. Zapisuje wnioski z ewaluacji.

BIBLIOGRAFIA:
1. Marko-Worłowska M., Szlajfer F., Stawarz J. 2020, Tajemnice Przyrody Podręcznik do przyrody dla klasy czwartej szkoły podstawowej, Warszawa, Nowa Era,

MATERIAŁY DODATKOWE:
zpe.gov.pl/a/zanieczyszczenia-powietrza/D5txt358T

 

Do pobrania:
scenariusz_zajęć_powietrze_kl_IV